Program Değerlendirmenin Amacı

   Program değerlendirmeye ilişkin tanımlar, açıklamalar ve tartışmalardan  program değerlendirmenin temel amacının, eğitim programlarının etkililiği hakkında yargıda bulunmak ve programdaki aksaklıkların, programın hangi öğe ya da öğelerinden kaynaklandığını belirleyerek gerekli düzeltmelerin yapılmasına olanak sağlamak[1] olduğu ortaya çıkmaktadır. Bu temel amaca dayalı olarak program değerlendirmenin şu amaçları gerçekleştirmek için yapıldığı belirtilmektedir:

• Programın amaçlarının ne ölçüde gerçekleştiğinin  bir bütün olarak ölçülmesi.

• Dersin ya da araç-gereçlerin etkisinin belirlenmesi.

• Programdaki girdilerin belirlenmesi (Personel sayısı, katılımcı sayısı, katılımcılarla     personelin birbirleriyle ilişkilerinin konusu ve süresi, personelin ve öğrencilerin             birbirlerine harcadığı zaman miktarı).

• Katılımcılar ve tüm personelin birbirlerine ve programa ilişkin tutumlarının saptanması.

• Aynı hizmeti sunmanın farklı yollarının karşılaştırmalı etkisinin bulunması.

• Programın beklenmeyen  etkisinin olup olmadığının belirlenmesi.

• Programın amaçlarını gerçekleştirmeye yönelik ilerlemeler konusunda düzenli dönüt sağlanması.

• Farklı düzeylerdeki katılımcıların ne tür yardıma gereksinimi olduğunun belirlenmesi.

• Programın ya da programla ilgili bir hizmetin çıktılarını etkileyen etmenlerin bulunması[2].

Görülüyor ki program değerlendirme bir ya da birden fazla amacı gerçekleştirmek için  yapılabilmektedir. Program değerlendirmenin hangi amaçla /amaçlarla yapılması gerektiği konusunda  Dressel, Taba ve Tyler çeşitli görüşler ileri sürülmüşlerdir.

Dressel, değerlendirmenin bir yaşantı, düşünce ya da sürece karar vermeyi içerdiğini ve değerlendirmede programın etkinliğinin de belirlenmesi gerektiğini vurgulamaktadır[3].

Şekil 2.1 Taba program geliştirme modeli

Taba, okul programlarının değerlendirilmesi gereken öğelerini amaçlar, konu alanı, öğrenci kapasitesi, amaçlara ulaşma derecesi ve araç-gereçler olarak sıralamıştır. Ayrıca, bu değerlendirme sonuçlarının, programın tümünün genel etkililiğini  ya da kritik
davranışların kazandırılma düzeyini  ve öğrenmelerin etkililiğini ortaya koyacağını belirtmiştir[4]


Şekil 2.2 Tyler program geliştirme modeli

Tyler, değerlendirmeyi öğrencilerin hedeflerle belirlenmiş istendik değişmelere ulaşıp ulaşmadıklarının ortaya çıkarılması olarak kabul etmektedir. Ona göre değerlendirme öğretim devresinin sonunda yapılan iş hakkında bir değer yargısına varma anlamına gelmektedir[5].  

Bu görüşlere göre program  değerlendirmenin amacı, programın ve öğrenmelerin etkili olup olmadığı     hakkında bir karara varmaktır[6].

Program değerlendirmede, programın sağlamlığının, işe yarama derecesinin, öğretim hizmetinin etkililiğinin ve yeterlilik derecesinin belirlenmesi gerektiğini vurgulanmaktadır.

Program değerlendirme, programın sağlamlığının, öğretim hizmetinin etkililiğinin ve ölçme değerlendirme sisteminin değerlendirmesi olarak kabul edilmektedir.

Bu görüşlere göre,  program değerlendirmenin amacı, programın sağlamlık ve işe yarama derecesini, programın amaçlardan değerlendirmeye kadar olan tüm boyutlarının etkililiğini ve yeterliliğini belirlemek olmaktadır.